Als katten dierenartsen zien we dat er tandhalslaesies ontstaan in de tanden of kiezen bij de kat. Eigenlijk is een tandhalslaesie een oude benaming, de ziekte wordt nu FORL of ORL genoemd. FORL staat voor Feline Odontoclastische Resorptieve Laesies. In het Engels wort het ook wel kortaf TR genoemd, dit staat voor Tand Resorptie of Tooth Resorption.
We zullen het benoemen als FORL.
In de vorige eeuw werd gedacht dat het caries was, echter het proces van de glazuurbeschadiging bij een FORL is niet hetzelfde als je die ziet bij caries. Er ontstaat een gat in de tand of kies, dit heet een caviteit.
FORL is een progressieve aandoening, dit wil zeggen dat als de ziekte zich eenmaal openbaart bij 1 element er na verloop van tijd steeds meer tanden en kiezen aangetast zullen worden.
De tanden en kiezen worden dan aangetast op de overgang van tandkroon (boven het slijmvlies) en tandwortel (onder het slijmvlies). De laesies ontstaan doordat tandoplossende cellen (odontoclasten) aangezet worden tot resorptie (afbreken) van het tandweefsel.
De combinatie van ontstekingen aan het mondslijmvlies en het voorkomen van lokaal vitamine D activeert de odontoclastische cellen die caviteit (= een holte in de tand) veroorzaakt. Het is niet het gehalte aan vitamine D in het voer, maar meer de aanwezigheid van lokaal vitamine D in het parodontale ligament in combinatie met een gingivitis of parodontitis. Het is erg belangrijk dat de katten een gezond gebit hebben . Het bestrijden van tandplak en tandsteen vermindert de kans op het ontstaan van tandresorptie.
Een tandhalslaesie herken je doordat net boven het tandslijmvlies een stukje bloederig weefsel zit. Het slijmvlies puilt in deze holte uit. Soms zie je echt een gat in de tand of kies. Tandhalslaesies verzwakken de tand of kies. De laesie kan tot aan of zelfs in de zenuwholte komen. Dit geeft hevige pijn, vergelijkbaar met kiespijn bij mensen. De kat weigert vaak om te eten. Er wordt met een scheve kop gegeten om de pijnlijke kant te ontzien. De tand of kies kan afbrokkelen en zelfs afbreken.
Wanneer moet je aan een FORL denken, als een kat een of meer van de volgende verschijnselen heeft:
Er zijn verschillende therapieën geprobeerd. Variërend van vullen met amalgaam, witte vullingen, speciale vullingen die tegen een vochtig milieu kunnen (glasionomeer), gebitsreiniging onder sedatie, daarna polijsten en preventieve fluorbehandelingen. Echter niets geeft verbetering als er eenmaal FORSL's zijn ontstaan en de odontoclasten blijven het tandweefsel afbreken. Bij afgebroken tanden of kiezen zie je vaak nog wortelresten zitten.
De enige afdoende therapie, om de kat pijnvrij te krijgen, is het trekken of extraheren van de aangetaste tand of kies. We leggen de kat aan de gasanesthesie. Als de kat geïntubeerd is begint de operatie. Een kies goed trekken is niet iets wat je zo even doet, zeker niet als er FORL's aanwezig zijn en de kieswortels aangetast zijn. Als er naast de FORL,s ook FCGS aanwezig is (zie bij slijmvlies problemen) dan moeten de kiezen volledig getrokken worden en is het gebruik van een open extractie met een slijmvlies flap de beste methode.
Een kat kan goed eten als er 1 of meerdere kiezen ontbreken. De pijn wegnemen is de belangrijkste reden voor het trekken van de aangetaste kies of hoektand. We zijn geen voorstander om alle kiezen uit voorzorg te trekken, maar trekken alleen de kies die een probleem geeft.
Type 1: op de röntgenfoto is nog een parodontaal ligament te zien van de kieswortel en of het wortelkanaal is nog te onderscheiden.
Type 2: op de röntgenfoto is geen parodontaal ligament meer te zien.
Bij de type 2 FORL's hoeven we alleen de klinische kroon = het zichtbare deel boven het slijmvlies van de kies weg te halen. Als de kieswortels al echt geresorbeerd zijn en niet meer te onderscheiden van het bot dan kunnen de wortels dus blijven zitten.
Niet alleen is er een röntgenologisch verschil er is ook een verschil in behandeling. Type 1 wordt volledig getrokken , bij Type 2 wordt er een kroonamputatie gedaan.
Probeer het ontstaan van FORL's te voorkomen door het ontstaan van tandplak en tandsteen tegen te gaan. Poets de tanden en kiezen.
Als er tandsteen aanwezig is, laat het gebit schoonmaken onder verdoving. Een zogenaamde professionele gebitsreiniging. En ga daarna de tanden en kiezen poetsen.
Want de oorzaak was of is: De combinatie van ontstekingen aan het mondslijmvlies en het voorkomen van lokaal vitamine D activeert de odontoclastische cellen die caviteit (= een holte in de tand) veroorzaakt. Het is niet het gehalte aan vitamine D in het voer, maar meer de aanwezigheid van lokaal vitamine D in het parodontale ligament in combinatie met een gingivitis of parodontitis. Het is erg belangrijk dat de katten een gezond gebit hebben . Het bestrijden van tandplak en tandsteen vermindert de kans op het ontstaan van tandresorptie.
Het bestrijden van tandplak en tandsteen vermindert de kans op tandresorptie ....
